HİSDER (Hikmet İlim ve Sanat Derneği) in Meram Uluslararası Gençlik Akademisinde 07 Ocak 2019 tarihinde düzenlediği Pazartesi toplantılarında Konya Aydınlar Ocağı Başkanı Dr. Öğretim Üyesi Mustafa GÜÇLÜ “Böğrüdelik Tarihi ve Abdürreşid İbrahim” hakkında dernek üyelerine bilgi verdi

Hayreddin BİÇER’in Kur’an-ı Kerim tilavetinden sonra Dernek Sekreteri Muzaffer TULUKÇU tarafından HİSDER’in oluşumuyla ilgili bilgi verdikten sonra Böğrüdelik’in Cihanbeyli’ye 38 km, Konya’ya 138 km uzaklıkta 326 nüfuslu bir köy olduğunu, Türkiye’ye gelişlerinin 110.Şükran Yıl Dönemi dolayısıyla Böğrüdelik’e gittiklerini söyledi. 

Dr. Öğretim Üyesi Mustafa GÜÇLÜ konuşmasının başında Türk milletinin tarih sahnesine Hz. Yafes’in torunları olarak ortaya çıktıklarını, Turanî bir millet olduğumuzu, bunlara “Ok, Oğuz” adı verildiğini, atçılık ve okçuluğun ön plana çıktığını, Türklerin boylara ayrıldığını ve Türkistan coğrafyasında büyük devletler kurduklarını belirtti. 

Tarağın dişleri gibi eşitiz. “Bin boya” mensuptuk. İlk kurulan hanlık Uygurlarındı. Devlet üst kimlikle anılırdı. Devlet yıkılınca boylar ayrılır alt kimlikte biterdi. Tabgaç, Avar, Göktürk üst kimliktir. Türkistan coğrafyası İran sınırı Amuderya Nehri’ne Çin sınırı Sarı Nehre kadar uzanıyordu. Hz. Ömer zamanında Araplar Turan sınırına gelince peygamberimizin “Habeş ve Türkler size ilişmeyince siz de onlara ilişmeyin.” Hadisi mucibince Türklere saldırmadılar. Emeviler bu hadisi gözardı ederek Araplar 70 yıl Türklerle savaştılar, Göktürklere izafen “Türk “ adını verdiler. Müslüman Türklere de “Türkmen” adı verildi.

751 yılındaki Talas Savaşı’nda Çinlilerin Araplara yenilmesiyle Çinliler Türk topraklarından çekildiler. Abbasilerde sivil bürokrasi İranlılardan oluşurken ordu Türklerden oluşuyordu. 840’da Uygurlar devlet kurmalarına rağmen tüm boyları kapsayacak bir devlet kuramadılar. Deşt-i Kıpçak’ta Hazar (Gezgin Adem) Devleti kuruldu.

Baltık’ta Slav milleti yaşıyordu. Slavlar Vikinglerin Rus aşiretinden Viladimir adında birsini başlarına getirdiler. Rus “Balıkçı” anlamına gelen ismiyle anılan prenslikler oluştu. 985’te Hazarlar yıkılınca Tuğrul Selçuklu Devleti’ni kurdu.1022 yılında Ruslar devletini kurdu. Dandanakan Savaşı ile Karahanlılar yıkılınca Ruslar Deşt-i Kıpçak’ta ilerlemeye başladı.

Moğollar içinde Timuçin (Cengiz Han) 1196’da boyları birleştirerek 1206’da Moğol Devleti’ni kurdu. Cengiz, Azerbaycan’ı aldıktan sonra Anadolu’da halk tarafından çok sevilen Alaaddin Keykubat tahtta olunca Ruzkinezliklere yöneldi. Çin’i aldıktan sonra Afganistan’da attan düşerek öldü. Cengiz’den sonra ülke dört çocuğu arasında paylaşıldı. Timur 1396’da Toktamış Han’ı yenerek Altınordu Devleti’ni ortadan kaldırarak Rusların önü açılır.1552’den itibaren Ruslar Kazan, Ufa, Astra, Kırım hanlıklarını ele geçirir. Ruslar Kafkasya’ya dayanınca İmam Mansur 1783’te Ruslara cihat ilan etti.1859’a kadar Ruslara karşı savaştılar. 1783’te Kırım Hanlığının ele geçirmesiyle birlikte Kırım’dan Romanya üzerinden Osmanlı’ya göçler başlar.

             Ruslar Kafkaslardan sonra “Sabarların Ülkesi” anlamına gelen Sibirya üzerine ilerlemeye başladı. Sibirya’da Türkler -40 derecede yaşam şartları zor olduğundan soğuktan donmayan at eti yiyorlardı. Ruslar Türklere baskı yapmaya başlayınca Seyit Alim isyan hareketi başlatır. Ruslar baskı yapamayacaklarını anlayınca kendisine ferman verirler. Abdürreşid İbrahim1857’de Batı Sibirya bölgesinde Tobolsk ili Tara kasabasında doğar. Ufa’ya eğitim almaya gider. Ruslar 1864’te Kafkasya’ya yerleşince haklara Sibirya veya Osmanlı ülkesine sürgüne razı olmalarını yoksa öldürüleceklerini bildiriliyor. Halkın %90’ı “Büyük Muhacerat” ile Osmanlıya gelir.

Abdürreşid İbrahim Ufa’daki medresede eğitimini bitirince muallimlik yapar. 1879’da İstanbul’a gelerek Hacca giderek tahsiline Medine’de devam eder. 5 yılda fıkıh, tefsir, hadis, kıraat gibi dini derslerinin yanında Arapça ve Farsça okuyarak hem Medine’de hem de İstanbul’da önemli şahsiyetlerle tanışıp görüştükten sonra 1884’te Tara’ya döner.

Abdürreşid İbrahim İstanbul’da bastırarak Rusya’da dağıttığı “Livaü’l-hamd” adlı risalesi Müslüman kitleler üzerinde etkili olmuştur. Abdürreşid İbrahim üç yıl süren seyahatine çıkar. 1902’de Japonya’ya gider, Doğu’nun Yıldızı Japonya ile Batı’daki Osmanlının birleştirilmesi ile Orta Asya’daki Türklerin haklarını korunacağını düşünür.1905’teki Japonya- Rus Savaşı’nda Japonların galip gelmesiyle Japonya’daki Tatarlar Ülfet dergisini çıkartır. Dergi dört sayı çıkar. Çar rejiminin sonunun geldiğini yerine gelecek rejimin daha da baskıcı olacağını düşünerek Osmanlıya göç etme fikri halkta ayrışmaya gider. Özbek Türkleri Sibirya bozkırlarından Odesa Limanı’ndan gemiyle İstanbul’a 31 Aralık 1907’de gelirler. 7 Ocak 1908’de Tatarlar kendilerinde teklif edilen dört yerden Konya’nın Cihanbeyli ilçesi Reşadiye (Böğrüdelik) köyüne yerleştiler.

Abdürreşid İbrahim, Trablusgarp Savaşı’na katılır.1925’te Reşadiye’ye yerleşir. 1927’de ilçe olan Cihanbeyli büyüyünce Reşadiye Cihanbeyli’ye bağlanarak ismi Böğrüdelik olarak değişir. Köyde öğrenciler yetiştirir, eserler kaleme alır, peşine hafiye takılır. 1933’te Japonya’ya tekrar döner. Açılmasına vesile olduğu Tokyo Camisi’nin imamlığını yapar, İslam dininin Japonlar tarafından resmen tanınmasını sağlar. Tokyo’daki Tatar ve diğer Müslümanların çocuklarına din ve tarih dersleri verir. Türkiye’de harf inkılâbı yapıldığı için boşa çıkan matbaa harflerini satın alarak Japonya’ya getirterek yazdığı kitapları bastırır.17 Ağustos 1944’te Tokyo’da vefat eder. 

Dr. Öğretim Üyesi Mustafa GÜÇLÜ konuşmasının sonunda Mehmet Akif’in Süleymaniye Kürsüsü’ndeki kişinin Abdürreşid İbrahim Efendi olduğunu, İslam’ın Japonya’da yayılmasında büyük bir çabası olduğunu belirtti. Toplantı sonunda HİSDER adına Mehmet Sadık OTURANÇ tarafından Hayrettin BİÇER’e, Mehmet ALTINTAŞ tarafından Adnan CENGİZ’e, Galip KOÇAK tarafından Naci İDİL’e, Dernek Başkanı Prof. Dr. Önder KUTLU tarafından Kebir ÖZBEKOĞLU ve Nihat ÖZBEKOĞLU’na dernek plaketleri takdim edildi. Böğrüdelik köyü adına Dr. Öğretim Üyesi Mustafa GÜÇLÜ’ye, Muzaffer TULUKÇU ve Gazeteci Mustafa BALKAN’a plaket verildi.



HİSDER | HİKMET İLİM ve SANAT DERNEĞİ

Aksinne Mahallesi Gülen Sokak No:4/B Meram /KONYA
Genel Sekreter Muzaffer TULUKÇU : 0 (506) 510 01 60
Sekreter Hasan ÖZÜCAN : 0 (536) 360 17 63